Basketbolda söylenildiği gibi, “Daha iyi pas ver, daha yüksek ayarla, daha sert vur, elinden geleni yap.” Basketbolda pas verme, oyunun sonucunu getiren ilk adımdır. Temelde top, oyuncular tarafından ‘pas vererek’ sahada hareket ettirilir ve doğru zamanda potaya şut atacak ilgili takım oyuncusuna ulaşır. Bu nedenle, “pas verme” oyunun en önemli hareketidir ve topun doğru yere gitmesi için bu hareketin yapılması gerekmektedir. Şimdi, basketbolun 10 farklı pas türüne göz atalım.
Şüphesiz, “pas verme” basketbol oyunundaki temel direklerden biridir ve mutlaka yapılması gereken bir eylemdir. Ancak, doğru “pas hareketini” doğru zamanda uygulamak, önceden öğrenilmesi gereken bir konudur. Oyunun başlangıcından bu yana birçok pas hareketi tanıtılmıştır ve ihtiyaçlara göre bu liste sürekli olarak artmıştır. Şu anda, basketbol oyuncularının ihtiyaç duyduğunda gerçekleştirdiği temel ve ileri düzey “basketboldaki pas türleri” kabul edilmektedir. Aşağıda, basketbolda farklı pas verme türlerinin neler olduğunu görelim.
Esasen, iki temel pas türü vardır.
Hava Pası: Bu pas, pas veren kişiden hedef alıcıya havada yol alarak gerçekleştirilir.
Zıplama Pası: Bu pas, topun yere vurup zıplaması ile alıcıya ulaşır.
Her pas türü, kendi varyasyonlarıyla gelir.
Basketboldaki 10 Pas Türü
Pas türleri, zorluk seviyelerine göre temel ve ileri düzey kategorilere ayrılmıştır. Aşağıda basketboldaki tüm pas türlerinin ayrıntılı bir listesini bulabilirsiniz.
1.Göğüs Pası
Bu pas türü, esasen oyuncunun göğsünün ön tarafından yapılan bir pas olarak adlandırılmaktadır. Pası yapan oyuncu, topu ellerinin dört parmağını topun her iki yanında eşit şekilde yerleştirerek tutar, her iki baş parmağı topun arkasında aşağıya doğru olur ve desteğini verir. Pas yapan oyuncunun kolunu tamamen uzatması ve bileğini sallayarak topu atması gerekir. Bu şekilde yapılan atış, topun ideal bir şekilde dönmesini sağlar ve alıcı için topu yakalamayı kolaylaştırır.
Top atıldıktan sonra, parmaklar topun arkasında döner ve baş parmaklar aşağıya doğru yönelir. Atış yapıldıktan sonra ellerin arka kısımları birbirine bakar ve baş parmaklar aşağıya doğru olur. Bu pozisyon, mükemmel bir geri dönüş için idealdir.
Göğüs pasında, topun alıcıya doğru düzgün bir şekilde ulaşması beklenir ve bu genellikle topu düz bir şekilde ve sert bir şekilde atarak sağlanır. Ancak bazen pas biraz farklı bir konumda alıcıya ulaşabilir. Bu, topun alıcı tarafından rahatlıkla alınabiliyorsa sorun teşkil etmez. Topun doğrudan verilmesi için, pas yapan oyuncu alıcıya doğru adım atarak atış yapabilir.
Hızlı Pas: Bu, göğüs pasının bir varyasyonudur ve savunmaya karşı hızlı bir atış yapılması gereken durumlarda uygulanır. Hızlı bir göğüs pası yapıldığında, savunmanın tepki vermesi için genellikle hiç zamanı olmaz. Hızlı pas, göğüs pasından türetilir ve ellerin/bileklerin hızlı bir şekilde sarsılmasıyla atılır. Genellikle dış saha oyunları veya pota beslemesi gibi durumlarda kullanılır.
Lob Pası: Bu, göğüs pasının bir türüdür ve topun göğüsten atılmasıyla savunmanın başı üzerinden geçerek hafif bir yay oluşturur. Genellikle pota beslemeleri, pick and roll oyunlarında ve alley-oop’larda kullanılır.
Göğüs pası, basketbolun en güvenilir, en verimli ve muhtemelen en çok oynanan pas türüdür.
2. Sıçrama Pası
Bu pas türünde üç temel adım bulunur: “Pas yapan oyuncunun topu atması, topun yere sıçraması ve alıcı tarafından alınması.”
İdeal olarak, pas yapan oyuncu topu alıcıya 3/4 mesafede yere vurur ve top, alıcının bel hizasına ya da dizle bel arasında yükseklikle sıçrar. Bu pozisyon, alıcının topu sorunsuz ve zahmetsizce alması için ideal kabul edilir. Ancak topun ne kadar uzağa sıçrayacağını belirlemek için deneme yaparak keşfetmek gerekir.
Sıçrama pası, göğüs pasıyla aynı hareketle yapılır, fakat top öncelikle yere vurulur. Sıçrama pası, diğer pas türlerine göre daha uzun bir süre alabilir ve savunma tarafından kolayca engellenip yakalanabilir. Ancak bu pas, genellikle pota girişi, arka kapı kesişleri ve hızlı hücumlar için uygulanır.
3. Baş Üstü Pası
Basketboldaki baş üstü pası, topun iki elle başın üstünde tutularak yapılır ve top öne doğru atılır.
Baş üstü pası, aynı zamanda “skip pass” olarak da adlandırılır ve genellikle çıkış pası olarak kullanılır. Mükemmel bir baş üstü pası atışı, topu başın üstünde tutarak ve bileklerinizi hızlıca sarsarak yapılır. Bu pas türü, oyuncular savunmacılarla çevrili olduğunda ve pas vermek istediklerinde sıklıkla kullanılır. Çünkü baş üstü pası, biraz daha yüksektir ve havada bir yay oluşturur, bu nedenle savunmacıların pası engellemesi veya yön değiştirmesi zorlaşır. Bu pas, ayrıca pası uzun mesafeye iletmek gerektiğinde, örneğin fast breaklerde veya topu yeniden oyuna sokarken kullanılır. Göğüs pasına ya da sıçrama pasına kıyasla daha fazla güç gerektirir.
Baş üstü pası, oyuncuların pası çapraz sahada yapmaya çalıştığı durumlarda en verimli olanıdır. Ancak, bazı koçlar bu pası önermez çünkü pasın çalınma riski yüksektir. Ayrıca, oyuncular topu başın arkasına çok fazla yerleştirmemelidir; aksi takdirde arkada duran oyuncular topu çalabilir. Bu pas biraz daha uzun bir süre alabilir.
4. Sırt Arkası Pası
Adından da anlaşılacağı gibi, pas verici, topu sırtının arkasına doğru hareket ettirir, bir kolunu geriye doğru çevirerek topu aynı elde tutar ve bileğini çevirerek topu alıcıya doğru fırlatır.
Alttan pas gibi, bu pas da uygulanması zor bir pas olarak kabul edilir. “Sırt arkası” fenomeni nedeniyle, bu pas aynı zamanda “dönme” pası olarak da adlandırılır.
5. Beyzbol Pası
Beyzbol pası, basketbol oyununda, oyuncunun topu sahadaki bir uçtan diğer uzak köşeye takım arkadaşına paslamak istediğinde oynanır.
Oyuncular başlangıçta topu her iki elde tutarak kavrayışı sıkılaştırır. Hazır olduğunda, topu atma hareketini yaparak topu fırlatır, atıcı omzunun kulak hizasına getirir ve topu alıcıya güçlü ve hassas bir şekilde gönderir. Pası atma zamanlaması da önemli bir faktördür. Beyzbol pasını atarken, duruşu beyzbolda screwball atmaya benzer. NBA şeref holüne giriş şartları da, doğru zamanlama ve hassasiyet gerektiren bir süreçtir.
Önemli bir nokta, topa fazla yan dönüş vermemenin önerildiğidir. Bu nedenle, bilek düz olmalı ya da biraz ters yönde olmalıdır, aksi takdirde top savunma oyuncuları tarafından yakalanabilir veya oyun dışı olabilir.
6. İtme Pası
Basketbol itme pası, genellikle pas vericinin savunmacı tarafından sıkı bir şekilde savunulduğu zamanlarda oynanır. Temelde, bu pas daha çok dirsekten yapılır, elde değil.
İtme pasında, pas verici topu bir elde tutar ve genellikle pas hareketini yüksek yapacakmış gibi hareket eder, ancak aniden topu alıcıya doğru düşükten fırlatır (yaklaşık olarak bel hizasında). Pas, göğüs pası veya sekme pası stratejisi ile yapılabilir. Ancak, savunma oyuncusu tarafından sıkı savunma yapılırken göğüs pası yapılması, topun engellenmesine veya defans oyuncusu tarafından bloklanmasına neden olabilir. Bu nedenle, pas verici topu yaklaşık 2/3 mesafeye kadar sekme yaparak pası vermelidir.
7. Lob Pası
Lob pasları, genellikle basketbol oyununda alley-oop adı verilen bir dizinin tamamlanmasında kullanılır. Bir lob pasında, top, vericiden alıcıya doğru yüksek bir yay çizerek gönderilir.
Sahada, topu pas veren oyuncu, takım arkadaşını potaya yakın bir konumda bulursa, topu havada yükselterek alıcıya doğru gönderir. Alıcı, lob pasının başladığını fark eder ve topun en yüksek noktasına kadar zıplamak için hazır olur. Top alındığında, alıcı sol elini yukarıya doğru uzatarak topu sol elle alır ve başarılı bir şekilde potaya vurur (slam dunk).
Lob pasındaki yüksek yay hareketi, pasın kesilmesini ve çalınmasını engeller.
8. Seçme ve Hareket Pası
Savunma oyuncuları çift savunma yaparsa veya seçme ve hareket üzerine geçiş yaparsa, bu pas, top sürücüsü tarafından uygulanır. Genellikle, top sürme sağda yapılırken hedef soldadır. Bu durumda oyuncu, topu sağdan sol tarafa doğru getirerek hedefe doğru fırlatır, yukarıya doğru topu seçicinin basket potasına ya da perimetreye doğru yönlendiren bir şekilde. Çoğu zaman bu, “hook shot” tarzında yapılır ve ana amaç, topu her zaman rakipten korumaktır.
9. Giriş Pası
Basketbolda giriş pasları, topu sahaya sokarken (inbound) oynanır. Pası veren oyuncu saha dışında durur ve topu, sınır çizgisinin/yan çizginin diğer tarafında bulunan takım arkadaşına atar. İn-bound sürecinde, topu kontrol eden oyuncu pası almadan ya da atmadan önce çizgiyi geçmemelidir. Pas tamamen yapılana kadar bu kural geçerlidir.
Giriş pasları genellikle faul, kural ihlali sonrası verilen cezalar ya da top kaybı (turnover) sonrası kazanım olarak oynanır.
10. Saha İçi Pası
Saha içi pası, oyunu yeniden başlatmak için oyuncunun topu sahaya sokmasıyla gerçekleşen bir pas türüdür. Genellikle hakem topu oyuncuya verir ve oyuncunun topu sahaya sokması için toplamda 5 saniyesi olur. İn-bound işlemi, hem dip çizgiden hem de yan çizgiden yapılabilir.
Eğer dip çizgiden saha içi pası veriliyorsa, pası veren oyuncu dış çizgi boyunca sağa sola hareket etme ayrıcalığına sahiptir. Ancak, yan çizgiden pas veriliyorsa, oyuncu orijinal konumuna göre 3 fitlik (yaklaşık 1 metre) bir alan içinde hareket etmekle sınırlıdır. Yine de isterse pası atarken zıplama hakkına sahiptir.
Basketbolda Kaç Tür Pas Vardır?
Aşağıdaki video, basketbol sahasında ihtiyaç ve kullanılabilirliğe göre uygulanan birçok pas varyasyonunu özetlemektedir.
Sonuç
Şüphesiz, “pas verme” basketbolun temel unsurudur ve bu nedenle takımlar tarafından yetkin bir şekilde uygulanmalı ve sürekli olarak pratik edilmelidir. Bu sayede hücum bölgesi açılır ve potansiyel bir galibiyetin önü açılır.
Oldukça fazla sayıda pas türü ortaya çıkmıştır ve her birinin kendi kullanım amacı, yöntemi ve yeri vardır. Oyuncular bu pasların ne zaman ve nerede uygulanacağını öğrenmeli ve sahada maksimum verimle kullanmalıdır.
Ronai’nin de dediği gibi: “Bu bilgi sizi daha rahat ve etkili bir basketbol oyuncusu yapacaktır.”